चितवन, वैशाख ३० ।
लोकतन्त्र संवाद तथा नागरिक शिक्षा विषयक अन्तरक्रिया शनिबार भरतपुरमा सम्मपन्न भएको छ । अन्तरक्रियामा जर्मनी संस्था फ्रेडरिक– एवर्ड– स्टिफटुङ (एफइएस) नेपालकी आवासीय प्रतिनिधि नाटालिया फिग्गीले राज्यको लोकतन्त्र बलियो भयो भने सामाजिक न्यायको अनुभूतिगर्न सजिलो हुने बताएकी छन् । फिग्गीले समानता र स्वतन्त्रता ले लोकतन्त्र र सामाजिक न्यायलाई अनुभूति गर्न सजिलो हुने बताएकी हुन् ।
एफईएसले नागरिक शिक्षा सम्बन्धी कार्यक्रमहरु विभिन्न क्षेत्रमा गर्दै आएको फिग्गीले जानकारी दिइन् । ‘एफईएसले सामाजिक र राजनीतिक क्षेत्रमा विभिन्न नागरिक शिक्षा कार्यक्रम गर्दै आएको छ ।
एफइएस संस्था नागरिक शिक्षा, अनुसन्धान र अन्तराष्ट्रिय सहयोगको माध्यमबाट सामाजिक लोकतन्त्रको भावना झल्काउने जर्मनीको सबैभन्दा पुरानो राजनीतिक प्रतिष्ठान रहेको फिग्गीले बताइन् ।
कार्यक्रममा संविधानविद् तथा प्रशासनविज्ञ, काशीराज दाहाल, अधिवक्ता रोशन पोखरेल र नेपाल टेलिभिजनकी नायब महाप्रबन्धक तथा लैंगिक विश्लेषक आरती चटौतले तीन वटा कार्यपत्र प्रस्तुत गरेका थिए । कार्यक्रममा वरिष्ठ संविधानविद् तथा प्रशासनविज्ञ दाहालले नेपालमा २०७२ को संविधान बनाउदा चार वटा उद्देश्य राखिएको बताए । उनले मुलुकमा दिगो शान्ति, मानविय तथा भौतिक विकास, भष्टचार नियन्त्रण र समृद्धिको उद्देश्य राखिएको बताए । उनले संविधानमा लेखिएका कुराले मात्र संविधान गतिशिल नहुने बताए । नेपाल टेलिभिजनकी नायब महाप्रबन्धक तथा लैगिक विश्लेषक आरती चटौतले महिला सशक्तिकरणको आयममा चितवन अरु जिल्ला भन्दाअघि रहेको बताइन् । अरु जिल्ला भन्दा चितवनमा साक्षरता प्रतिशत धेरै भएको उनको भनाइ छ ।
विश्व श्रम संगठनले अनुसन्धान गरेको तथ्याङ्कअनुसार विश्वको सम्पूर्ण कामको ७० प्रतिशत महिलाले र ३० प्रतिशत पुरुषले काम गर्ने उनले जानकारी दिइन् । उनले भनिन्, ‘संगठनले गरेको अनुसन्धान अनुसार सबैभन्दा बढी विश्वमा एसियाका महिलाहरुले बढी काम गर्ने तथ्याङ्कले देखाएको थियो । त्यस अनुसन्धानपछि अर्को अनुसन्धान गर्दा दक्षिण एसियाका महिलाले पुरुषले भन्दा बढी महिलाले बढी काम गर्दथे । त्यसपश्चात अर्को अनुसन्धान गर्दा विश्वमा सबैभन्दा धेरै काम गर्ने नेपालको महिलाहरु रहेको तथ्याङकले देखाएको छ ।’
त्यसैगरी अन्तरक्रिया कार्यक्रममा अधिवक्ता रोशन पोखरेलले हिजोको प्राचिन, अहिलेको आधुनिक र भविष्यको प्रजातन्त्रको बारेमा आफ्नो कार्यपत्र प्रस्तुत गरेका थिए । उनले अहिले विकास भएको सञ्चार प्रविधि गलत ढंगले प्रयोग गरे लोकतन्त्रलाई ध्वस्त गर्न सक्ने विचार राखे । सोसल मिडियाका माध्यमहरुमा अफवाह र असत्यवादको प्रसार गरेर जनताको धारणा परिवर्तन गर्न र जनताको हितमा नभएका नेताहरु निर्वाचित हुने खतरा रहेको बताए । डिजिटल युगमा लोकतन्त्रको रक्षा गर्न यी खतराहरुको बारेमा जागरुक रहन र उनीहरुलाई न्यूनीकरण गर्न सावधानी बनाउन अत्यन्त आवश्यक रहेको बताए ।
